Buồng trứng có nhiều nang nhỏ: Giải đáp từ chuyên gia

Buồng trứng có nhiều nang nhỏ là kết luận được ghi trên nhiều phiếu siêu âm, và chị em chỉ biết mình có tình trạng này khi thăm khám. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp đều không hiểu rõ hoặc không biết buồng trứng có nhiều nang nhỏ là gì, có nguy hiểm không và ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe của mình.

Hiểu rõ nỗi băn khoăn này, đứng trước thực tế số ca buồng trứng có nhiều nang nhỏ thăm khám tại phòng khám đa khoa quốc tế Bình Dương ngày càng tăng, các bác sĩ xin chia sẻ những thông tin đúng đắn, chính xác và dễ hiểu nhất về vấn đề này. Hy vọng thông qua bài viết, chị em có cái nhìn chính xác, hiểu rõ hơn về bản chất, nguyên nhân, các dấu hiệu của buồng trứng có nhiều nang nhỏ và những cách khắc phục phù hợp đối với trường hợp này.

Buồng trứng có nhiều nang nhỏ là gì sinh lý hay bệnh lý?

Buồng trứng có nhiều nang nhỏ là tình trạng một hoặc cả hai buồng trứng xuất hiện nhiều nang nhỏ kích thước trung bình, không có nang noãn trưởng thành và sẵn sàng rụng. Đây có thể là biểu hiện sinh lý hoặc bệnh lý phụ thuộc vào đặc điểm, tính chất và sự tiến triển của buồng trứng có nhiều nang nhỏ.

Để chẩn đoán buồng trứng có nhiều nang nhỏ cần dựa vào kết quả siêu âm, chẩn đoán hình ảnh với sự xuất hiện của nhiều nang trứng trong giai đoạn phát triển nhưng không thể đạt được kích thước trưởng thành và tiến vào giai đoạn giải phóng nang trứng – điều kiện cần của chu kỳ hoạt động buồng trứng chuẩn bị cho quá trình thụ thai.

Buồng trứng có nhiều nang noãn có phải là bệnh không hay là hiện tượng sinh lý bình thường cần phải xem xét trên nhiều khía cạnh, tuy nhiên vẫn dễ dàng nhận biết được thông qua các dấu hiệu bệnh lý đi kèm với trường hợp buồng trứng có nhiều nang nhỏ do rối loạn nội tiết. Một số biểu hiện của tình trạng buồng trứng có nhiều nang nhỏ bệnh lý như:

Rối loạn kinh nguyệt: Kinh nguyệt không đều là dấu hiệu thường gặp trong hầu hết các trường hợp buồng trứng có nhiều nang nhỏ, cũng là biểu hiện rõ ràng nhất để đánh giá buồng trứng có nhiều nang nhỏ có phải là bệnh không.

Tăng cường các biểu hiện sinh học nam giới: Cùng với sự tăng cường sản xuất androgen là biểu hiện các đặc trưng nam tính như rậm ria mép, lông tay lông chân, rụng tóc, hói đầu, mụn trứng cá và tăng tiết bã nhờn.

Tăng cân, béo phì: Nhiều phụ nữ mắc PCOS có xu hướng tăng cân, đặc biệt là tích mỡ ở vùng bụng (béo phì trung tâm), và rất khó giảm cân ngay cả khi đã cố gắng ăn kiêng hay tập luyện. Tình trạng này có liên quan chặt chẽ đến kháng insulin.

Dấu gai đen (Acanthosis Nigricans): Xuất hiện các mảng da sẫm màu, dày lên, sần sùi ở những vùng có nếp gấp như nách, sau gáy, bẹn, dưới vú. Đây là một dấu hiệu lâm sàng của tình trạng kháng insulin.

Khó thụ thai, vô sinh: Do buồng trứng không rụng trứng đều đặn hoặc không rụng trứng, quá trình thụ thai tự nhiên bị cản trở, dẫn đến khó khăn trong việc mang thai hoặc vô sinh. Đây là một trong những hệ lụy lớn nhất của PCOS.

Thay đổi tâm trạng: Phụ nữ PCOS có thể dễ bị lo âu, trầm cảm, hoặc thay đổi tâm trạng thất thường do sự mất cân bằng hormone và ảnh hưởng của các triệu chứng khác lên chất lượng cuộc sống.

Hội chứng ngưng thở khi ngủ: Một số trường hợp có thể gặp vấn đề về hô hấp trong khi ngủ.

Tổng quan buồng trứng có nhiều nang nhỏ

Nguyên nhân gây ra buồng trứng có nhiều nang nhỏ (PCOS)

Nguyên nhân của tình trạng buồng trứng có nhiều nang nhỏ chưa được khẳng định chính xác tuy nhiên khả năng cao xuất phát từ các rối loạn nội tiết, dưới đây là những phân tích kỹ hơn, chi tiết hơn về những tác nhân cụ thể gây ra tình trạng này:

Kháng insulin

Đây được xem là một trong những nguyên nhân hàng đầu và phổ biến nhất ở phụ nữ mắc PCOS. Kháng insulin xảy ra khi các tế bào trong cơ thể không phản ứng bình thường với hormone insulin (được sản xuất bởi tuyến tụy để giúp đường (glucose) từ máu đi vào tế bào để tạo năng lượng). Để bù trừ, tuyến tụy phải sản xuất nhiều insulin hơn, dẫn đến nồng độ insulin trong máu cao.

Insulin dư thừa này có thể:

• Kích thích buồng trứng sản xuất nhiều androgen (nội tiết tố nam) hơn.
• Gây rối loạn quá trình rụng trứng, dẫn đến việc các nang trứng không trưởng thành và tích tụ lại.
• Góp phần vào tình trạng tăng cân, đặc biệt là tích mỡ bụng.

Dư thừa androgen (nội tiết tố nam) vượt quá nhiều lần mức thông thường

Phụ nữ bình thường cũng có một lượng nhỏ androgen, nhưng ở người PCOS, nồng độ này thường cao bất thường. Androgen dư thừa là nguyên nhân trực tiếp gây ra các triệu chứng như rậm lông, mụn trứng cá và rụng tóc. Nó cũng cản trở sự phát triển bình thường của nang trứng, khiến chúng không thể trưởng thành và rụng.

Di truyền và yếu tố môi trường

Di truyền: Hội chứng buồng trứng đa nang có xu hướng di truyền trong gia đình. Nếu mẹ, chị em gái hoặc người thân trong gia đình bạn mắc PCOS, nguy cơ bạn mắc bệnh cũng sẽ cao hơn. Điều này cho thấy yếu tố gen đóng vai trò quan trọng trong việc làm tăng tính nhạy cảm với bệnh.

Yếu tố môi trường: Một số nghiên cứu đang tìm hiểu mối liên hệ giữa các chất gây rối loạn nội tiết trong môi trường (Endocrine Disrupting Chemicals – EDCs) và sự phát triển của PCOS, dù chưa có kết luận cuối cùng.

Thừa cân, béo phì và lối sống

Mặc dù thừa cân không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra PCOS, nhưng nó có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh lý, đặc biệt là tình trạng kháng insulin. Phụ nữ thừa cân hoặc béo phì có xu hướng kháng insulin nặng hơn, dẫn đến vòng luẩn quẩn của tăng insulin, tăng androgen và rối loạn chức năng buồng trứng.

Ngoài ra, lối sống ít vận động và chế độ ăn uống không lành mạnh (nhiều đường, tinh bột tinh chế, chất béo không tốt) cũng góp phần vào việc tăng cân và kháng insulin, làm gia tăng nguy cơ mắc PCOS hoặc làm nặng thêm các triệu chứng của bệnh.

Khi bị buồng trứng có nhiều nang nhỏ có thai được không?

Đây là một trong những mối quan tâm lớn nhất của chị em khi biết buồng trứng của mình có nhiều nang nhỏ. Vậy mối liên hệ giữa buồng trứng có nhiều nang nhỏ và khả năng thụ thai là gì?

Ảnh hưởng của PCOS đến khả năng thụ thai

Khi buồng trứng có nhiều nang nhỏ bệnh lý, cũng có nghĩa là chị em không có chu kỳ hoạt động của buồng trứng ổn định, thậm chí không có nang noãn trưởng thành đủ điều kiện để giải phóng và thụ thai. Chính vì thế, vô sinh, hiếm muộn là một trong những biểu hiện và hệ lụy của tình trạng buồng trứng có nhiều nang nhỏ.

Nguyên nhân là do sự rối loạn nội tiết tố cơ thể, rối loạn chức năng buồng trứng khiến trứng rụng không đều đặn dẫn đến tỉ lệ thụ thai thấp hoặc hoàn toàn không có trứng rụng khiến không thể thụ thai. Ngay cả trong trường hợp có trứng rụng thì chất lượng trứng cũng ảnh hưởng khiến khó thụ thai thành công.

Rối loạn nội tiết cũng ảnh hưởng đến môi trường buồng tử cung, không thực sự tốt nhất để phôi thai làm tổ và phát triển. Dù vậy, buồng trứng đa nang hay buồng trứng có nhiều nang nhỏ không đồng nghĩa với việc phụ nữ hoàn toàn mất đi khả năng sinh sản. Vẫn có những phương pháp hỗ trợ để chị em bị buồng trứng đa nang tăng khả năng thụ thai

Các giải pháp hỗ trợ mang thai khi buồng trứng có nhiều nang nhỏ

Việc điều trị để cải thiện khả năng sinh sản ở đối tượng buồng trứng có nhiều nang nhỏ, thường bắt đầu từ những phương pháp ít xâm lấn nhất đến các kỹ thuật phức tạp hơn nhằm mục đích hạn chế tổn thương mà vẫn mang lại được hiệu quả mang thai an toàn:

Thay đổi lối sống lành mạnh phù hợp: Đây là bước cơ bản và thường là bước đầu tiên được khuyến nghị khi xuất hiện các dấu hiệu rối loạn nội tiết. Giảm cân (chỉ 5-10% trọng lượng cơ thể) ở phụ nữ thừa cân/béo phì có thể cải thiện đáng kể độ nhạy insulin, giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và kích thích rụng trứng tự nhiên. Chế độ ăn uống lành mạnh với những thực phẩm tốt cho buồng trứng, tập luyện đều đặn là chìa khóa vàng an toàn, hiệu quả và mang lại kết quả lâu dài, bền vững.

Thuốc kích thích rụng trứng hoặc thuốc kích trứng

• Clomiphene citrate (Clomid): Là thuốc uống phổ biến giúp kích thích buồng trứng phát triển và phóng noãn tự nhiên, cải thiện khả năng thụ thai ở những phụ nữ vô kinh hay buồng trứng đa nang.
• Letrozole: Thường được ưu tiên hơn Clomid ở phụ nữ buồng trứng đa nang vì có thể mang lại tỷ lệ rụng trứng và mang thai cao hơn.
• Gonadotropin: Là hormone dạng tiêm, được sử dụng khi các thuốc uống không hiệu quả với liều lượng và hiệu quả cao hơn, nhưng cần được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ chuyên khoa do nguy cơ quá kích buồng trứng.

Thủ thuật: Khoan buồng trứng (Laparoscopic Ovarian Drilling): Đây là một phẫu thuật nội soi nhỏ, trong đó bác sĩ sẽ tạo những lỗ nhỏ trên bề mặt buồng trứng. Mục đích là để giảm sản xuất androgen và kích thích rụng trứng. Phương pháp này thường được xem xét khi các phương pháp điều trị bằng thuốc không hiệu quả hoặc bệnh nhân không muốn dùng thuốc kích trứng liên tục.

Hỗ trợ sinh sản (Assisted Reproductive Technology – ART): Các kỹ thuật như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) là lựa chọn hiệu quả cho những cặp đôi mà các phương pháp khác không thành công. Trong IVF, trứng sau khi được kích thích phát triển sẽ được lấy ra khỏi buồng trứng, thụ tinh với tinh trùng trong phòng thí nghiệm, sau đó phôi được chuyển trở lại tử cung.

Việc lựa chọn phương pháp điều trị cải thiện khả năng mang thai ở các đối tượng buồng trứng có nhiều nang nhỏ phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe cụ thể của từng người, mong muốn có con, và cần có sự tư vấn, theo dõi chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa sản phụ khoa và hỗ trợ sinh sản.

Buồng trứng có nhiều nang nhỏ có thể chữa khỏi hoàn toàn được không?

Nhiều người rất lo lắng về vấn đề rối loạn nội tiết gây hiếm muộn hay ảnh hưởng khác và muốn có phương pháp điều trị hiệu quả với tình trạng buồng trứng có nhiều nang nhỏ. Dưới đây là các nghiên cứu y học trong điều trị hội chứng buồng trứng đa nang.

Điều trị buồng trứng có nhiều nang nhỏ

Hội chứng buồng trứng đa nang có chữa khỏi triệt để được không?

Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu, phương pháp nỗ lực khắc phục các biểu hiện buồng trứng đa nang nhưng không mang lại hiệu quả khôi phục buồng trứng lại như ban đầu. Đây là bệnh mãn tính, không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng có thể quản lý hiệu quả các ảnh hưởng của nó đối với cơ thể.

Các phương pháp điều trị buồng trứng có nhiều nang nhỏ

Tùy thuộc vào mục đích muốn đạt được của người bệnh mà bác sĩ có thể chỉ định những can thiệp y khoa nhằm mục đích cải thiện ảnh hưởng của hội chứng buồng trứng có nhiều nang nhỏ:

Thay đổi lối sống và cải thiện mức cân nặng: Giảm cân và chế độ ăn uống lành mạnh với những lưu ý buồng trứng có nhiều nang nhỏ nên ăn gì, nên kiêng gì có vai trò quan trọng trong cân bằng nội tiết và cải thiện các dấu hiệu buồng trứng đa nang như rối loạn kinh nguyệt và tăng khả năng rụng trứng

Chế độ ăn uống lành mạnh: Đây là một phần quan trọng để quản lý kháng insulin và cân nặng. Nên tập trung vào chế độ ăn giàu chất xơ (rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt), protein nạc (thịt trắng, cá, đậu), và chất béo lành mạnh. Hạn chế tối đa đường tinh luyện, tinh bột trắng, thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, và đồ uống có đường. Câu hỏi “buồng trứng có nhiều nang nhỏ nên ăn gì” cần được tư vấn chi tiết bởi chuyên gia dinh dưỡng dựa trên thể trạng và mức độ cụ thể của buồng trứng có nhiều nang nhỏ.

Tập luyện thể dục đều đặn: Hoạt động thể chất thường xuyên giúp cải thiện độ nhạy insulin, hỗ trợ giảm cân, và nâng cao sức khỏe tổng thể. Nên duy trì đều đặn tối thiểu 150 phút tập thể dục cường độ vừa phải mỗi tuần và được hướng dẫn chi tiết, cụ thể, khoa học và phù hợp với mỗi cá nhân.

Điều trị bằng thuốc: Tùy thuộc vào các triệu chứng cụ thể và mục tiêu điều trị, bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc sau:

• Thuốc điều hòa kinh nguyệt: Thường là thuốc tránh thai đường uống kết hợp (COC) để điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, giảm nồng độ androgen, và bảo vệ niêm mạc tử cung khỏi nguy cơ ung thư.
• Thuốc giảm androgen: Các loại thuốc như spironolactone có thể được sử dụng để giảm các triệu chứng do androgen dư thừa như rậm lông và mụn trứng cá.
• Thuốc điều trị kháng insulin: Metformin là một loại thuốc phổ biến giúp cải thiện độ nhạy insulin, có thể giúp điều hòa kinh nguyệt, giảm cân và cải thiện rụng trứng ở một số bệnh nhân.
• Thuốc hỗ trợ sinh sản: nhằm đẩy mạnh hiệu quả trong cải thiện chức năng sinh sản phụ nữ, điều hòa chu kỳ phát triển và thúc đẩy trứng rụng, sẵn sàng cho quá trình thụ thai.

Quản lý các biến chứng xuất hiện đồng thời với buồng trứng đa nang: Đối với những trường hợp có biến chứng do rối loạn nội tiết như tiểu đường type 2, cao huyết áp, cholesterol cao, bác sĩ sẽ đồng thời điều trị các tình trạng này để đảm bảo sức khỏe tổng thể.

Trong thời gian điều trị các biểu hiện buồng trứng có nhiều nang nhỏ, bác sĩ khuyến nghị chị em nên được theo dõi thường xuyên để kiểm soát nội tiết cũng như đảm bảo được mục đích điều trị. Trong nhiều trường hợp, buồng trứng có nhiều nang nhỏ sẽ quay trở lại sau khi người bệnh dừng việc trị liệu.

Kết luận

Buồng trứng có nhiều nang nhỏ là dấu hiệu điển hình của buồng trứng đa nang, mặc dù không trực tiếp gây ra các hệ lụy sức khỏe nghiêm trọng tuy nhiên nếu không được can thiệp, rất có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và khả năng làm mẹ. Khi nhận thấy những bất thường nghi ngờ buồng trứng có nhiều nang nhỏ, nhanh chóng đến địa chỉ khám phụ khoa uy tín để được kiểm tra, chẩn đoán và có hướng hỗ trợ phù hợp.

Mọi thông tin hoặc có thắc mắc đối với buồng trứng có nhiều nang nhỏ, bạn có thể gọi đến hotline 033 454 2621 để được bác sĩ giàu kinh nghiệm tại phòng khám đa khoa quốc tế Bình Dương hỗ trợ giải đáp.